Trong công việc, tôi cũng là một quản lý bộ phận trong công ty, tôi có cơ hội tiếp xúc và làm việc với nhiều thế hệ nhân viên khác nhau, trước đây là thế hệ Gen Y và bây giờ là Gen Z (sinh từ 1997-2012) là thế hệ mới nổi trội hiện nay. Tuy đánh giá cao sự năng động, sáng tạo và am hiểu công nghệ của Gen Z, nhưng tôi cũng không tránh khỏi những bức xúc khi quản lý thế hệ này.
Phụ mục
1. Cách giao tiếp lạ lẫm
Gen Z thường sử dụng ngôn ngữ mạng, viết tắt và emoji trong giao tiếp, khiến những người thuộc thế hệ trước khó hiểu. Ví dụ, thay vì nói “Anh ơi, em đã hoàn thành báo cáo”, Gen Z có thể nói “done nhé!”. Việc sử dụng ngôn ngữ mạng có thể gây khó hiểu cho những người thuộc thế hệ trước, đặc biệt là trong các văn bản chính thức. Ngoài ra tuy không quá quan trọng nhưng các xưng hộ đôi lúc tùy tiện khiến cho tôi đôi lúc cảm giác không được tôn trọng.
Họ cũng thích sử dụng tin nhắn thay cho email hoặc gọi điện trực tiếp. Ví dụ, một nhân viên Gen Z có thể gửi tin nhắn cho quản lý để hỏi về một nhiệm vụ thay vì gọi điện thoại hoặc đặt lịch hẹn trực tiếp. Giao tiếp qua tin nhắn giúp tiết kiệm thời gian và nhanh chóng. Tuy nhiên, nó cũng có thể dẫn đến hiểu lầm do thiếu ngữ cảnh và biểu cảm.
2. Mức độ tập trung ngắn
Gen Z thường bị phân tâm bởi mạng xã hội và các thiết bị di động. Họ có thể tập trung cao độ trong thời gian ngắn nhưng dễ bị sao lãng bởi những thứ mới mẻ. Ví dụ, trong một cuộc họp, một nhân viên Gen Z có thể liên tục kiểm tra điện thoại hoặc lướt mạng xã hội. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và khả năng hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn.
Do đặc thù của công việc của mình là cần sự tập trung cao độ để giải quyết vấn đề, cho nên đôi lúc tôi trở nên khó chịu với các các bạn gõ 1 dòng code lại ngồi nhắn chục cái tin rồi lại quay lại gõ tiếp 1 dòng code tiếp theo. Phải nói là cực kỳ ngứa mắt.
Tuy nhiên do văn hóa văn phòng cũng khá thoải mái nên cũng không thể nhắc nhở trực tiếp những vấn đề tế nhị như vậy.
3. Quan điểm về công việc
Gen Z đề cao sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống (work-life balance) và không ngại từ chối những yêu cầu họ cho là không hợp lý. Ví dụ, một nhân viên Gen Z có thể từ chối làm thêm giờ nếu họ cảm thấy quá tải hoặc muốn dành thời gian cho gia đình và bạn bè. Họ cũng có xu hướng “nhảy việc” nhiều hơn so với các thế hệ trước, vì luôn tìm kiếm những cơ hội mới và môi trường làm việc phù hợp với bản thân.
Có một đặc điểm nữa mà mình nhận ra ở các bạn Gen Z là sau một thời gian nhảy tới nhảy lui gần như các bạn không có sự thăng tiến nào đáng kể trong công việc dù mức lương đúng là có thay đổi sau đôi ba lần nhảy việc. Viện giải cho cái sự nhảy việc này, một bạn nói với mình “tuổi trẻ mà anh, cứ thử nghiệm cho đã, lỡ thất nghiệp về nha ba má lo” rồi cười.
4. Khả năng thích ứng với văn hóa công ty
Gen Z thường có phong cách làm việc độc lập và tự do, và có thể gặp khó khăn khi tuân theo những quy tắc và quy định cứng nhắc trong môi trường công ty truyền thống. Ví dụ, một nhân viên Gen Z có thể không thích mặc đồng phục hoặc tuân thủ giờ giấc làm việc cố định. Họ cũng mong muốn được lắng nghe và đóng góp ý kiến trong việc ra quyết định, điều này có thể tạo ra xung đột với những thế hệ quản lý trước đây.
Tôi không thích GenZ
Không phải kiểu người cực đoan hoàn toàn nhưng tôi phải thừa nhận là tôi không thích các bạn GenZ cho lắm.
Tôi vẫn đồng quan điểm là Gen Z cũng “có Gen Z this, Gen Z that” và có những bạn rất giỏi, có bạn rất cầu tiến. Không ai có thể phủ nhận những điều này. Xã hội phát triển, những thế hệ trước của các bạn đã tạo cho các bạn Gen Z một môi trường và nền tảng vững chắc về kinh tế, vật chất nên các bạn có nhiều điều kiện để thử nghiệm, thay đổi và sống theo ý mình nhiều hơn. Tuy nhiên, theo tôi nó cũng làm chết đi những kỹ năng rất quan trọng khác trong cuộc sống.
Cuộc sống thay đổi nhiều hơn so với trước, nhu cầu chứng minh bản thân của Gen Z càng lớn hơn, trong mắt các bạn thế hệ Gen Y như chúng tôi là một thế hệ già cỗi, lạc hậu :( và cần phải được “thay não” để phù hợp với cuộc sống mới.
Làm thế nào để quản lý Gen Z hiệu quả?
Là một quản lý, tôi cho rằng cần có những cách tiếp cận mới để quản lý Gen Z hiệu quả. Dưới đây là một số gợi ý:
- Tạo môi trường làm việc cởi mở và linh hoạt: Gen Z thích được làm việc trong môi trường năng động, sáng tạo và có thể tự do thể hiện bản thân. Hãy tạo điều kiện cho họ làm việc nhóm, chia sẻ ý tưởng và học hỏi lẫn nhau.
- Giao tiếp hiệu quả: Sử dụng đa dạng các kênh giao tiếp như email, tin nhắn, mạng xã hội để phù hợp với thói quen của Gen Z. Đảm bảo thông tin được truyền đạt rõ ràng, súc tích và dễ hiểu.
- Công nhận và khen thưởng kịp thời: Gen Z thích được ghi nhận và đánh giá cao cho những đóng góp của họ. Hãy khen thưởng kịp thời cho những thành công của họ, dù là nhỏ nhất, để tạo động lực cho họ tiếp tục cố gắng.
- Tạo cơ hội phát triển: Gen Z luôn mong muốn học hỏi và phát triển bản thân. Hãy cung cấp cho họ các chương trình đào tạo, mentoring và cơ hội để tham gia vào các dự án mới để họ phát huy tiềm năng của mình.